Onderzoek tijdens de zwangerschap
Gelukkig worden de meeste kinderen gezond geboren maar een klein percentage (ongeveer 3 tot 4%) van alle kinderen heeft bij de geboorte een aangeboren aandoening.
Prenatale screening
Indien jullie meer informatie willen over de genoemde testen kun je een zogenaamde counselingsafspraak maken via de assistente. Wij ruimen dan tijd in om uitgebreid over dit onderwerp met jullie te praten. Geen van de testen is verplicht, ook de SEO ‘hoort er niet gewoon bij’. Daar kies je of kiezen jullie (al of niet) weloverwogen voor of niet voor. Omdat het nogal wat inhoudt om meer te weten over de gezondheid van jullie kindje vinden we het aan te bevelen om er goed over na te denken of jullie voor een test kiezen of niet.
Algemeen
De meeste kinderen worden gezond geboren, maar een klein percentage (ongeveer 3 tot 4%) van alle kinderen heeft bij de geboorte een aangeboren aandoening, zoals het Down-syndroom (‘mongooltje’) of een open rug (neuraal buis defect of spina bifida).
Soms is het mogelijk bij het ongeboren kind een dergelijke aandoening op te sporen (prenatale diagnostiek) of vast te stellen of er een verhoogde kans is op een dergelijke aandoening (prenatale screening).
Wat is prenatale screening?
‘Prenataal’ betekent ‘voor de geboorte’; een screening is een onderzoek door middel van een test. Prenatale screening is onderzoek tijdens de zwangerschap om te beoordelen of het ongeboren kind een verhoogde kans heeft op een aangeboren afwijking.
Prenatale screening is dus een vorm van kansbepaling. Alle screeningstesten berekenen de kans dat jullie kind een aangeboren aandoening zou kunnen hebben. Dat wil dus zeggen dat de testen niet met zekerheid kunnen vaststellen of jullie kind een aandoening heeft, maar dat zij alleen maar een indruk kunnen geven of het kindje een verhoogde kans heeft op een bepaalde aandoening. Als uit de test blijkt dat deze kans verhoogd is, komen jullie in aanmerking voor verder onderzoek. Dit vervolgonderzoek wordt prenatale diagnostiek genoemd (zie Prenatale diagnostiek).
Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening?
Voor prenatale screening bestaan er verschillende testen:
- NIPT test: bloedonderzoek naar de foetale chromosomen in het bloed van de moeder
- eerste trimester structureel echoscopisch onderzoek (13 weken echo)
- tweede trimester structureel echoscopisch onderzoek (20 weken echo)
Kijk voor meer informatie en uitleg over de verschillende onderzoeken op: www.pns.nl
Bij welke zwangerschapsduur vindt prenatale screening plaats?
NIPT: na 11 weken
13 weken echo: tussen 12w3d en 14w3d
20 weken echo: tussen 18 en 20 weken
Welke aandoeningen kunnen bij prenatale screening onderzocht worden?
Er zijn verschillende aandoeningen waarvoor de kans bepaald kan worden: aandoeningen die zijn veroorzaakt door afwijkingen in de chromosomen (oa. Down-syndroom) en aandoeningen waarbij lichamelijke afwijkingen op de voorgrond staan (o.a. spina bifida, open rug).
13 weken echo of eerste trimester structureel echo onderzoek (ETSEO)
Per augustus 2021 is Nederland gestart met counselen (voorlichting geven indien gewenst) over de start van het onderzoek naar de voor- en nadelen van een 13 weken echo in de zwangerschap. Ook in Joure doen we mee met het onderzoek en kun je dus informatie vragen en meedoen met deze nieuwe vorm van screening op eventuele lichamelijke afwijkingen bij je ongeboren kindje.
Wat houdt het counselen in?
Counselen (letterlijk: raadgeven) houdt in dat we, indien gewenst, voorlichting en uitleg geven over keuzemogelijkheden. In dit geval over prenatale screening in de zwangerschap. Al of niet kiezen voor prenatale screening is een ingewikkelde kwestie. Het gaat beslist niet alleen over kennis. Het gaat veel meer over waarden en normen, ideeën over gezondheid, visie op gezin en leefwijze. Over (vermeende) draagkracht van beide partners, draagkracht van de directe omgeving en de visie op zorg indien er aanwijzingen zijn voor een eventuele aandoening bij het kindje. Uiteraard is je standpunt over abortus hier een hele belangrijke pijler.
Prenatale screening (PNS) in Nederland.
In Nederland kun je kiezen voor verschillende screeningsmethodes. Per augustus 2021 kwam daar dus de 13 weken echo bij.
De verschillende mogelijkheden op een rijtje:
NIPT (vanaf 11 weken zwangerschap) screening op eventuele chromosomale aandoeningen van het kindje.
13 weken echo (tussen 12w3d en 14w3d) screening op eventuele lichamelijke aandoeningen van het kindje. Wordt vergoed.
20 weken echo (tussen 18 en 20 weken) screening op eventuele lichamelijke aandoeningen van het kindje. Wordt vergoed.
Jullie bepalen zelf of je gebruik wilt maken van een screeningsmethode. En áls je er voor kiest bepalen jullie zelf welke test(en) jullie willen laten doen. Ook de volgorde bepalen jullie zelf. Zo ook het vervolgtraject. Als je geen vervolgonderzoeken wilt komen er geen vervolgonderzoeken bij een eventuele aanwijzing voor een aandoening. Als je dat wel wilt regelen we dat. Als je het niet weet begeleiden we jullie zo goed mogelijk.
Allereerst moet hier helder zijn dat screening er niet vanzelfsprekend bij hoort. Je kiest er al of niet voor en elke keuze is goed. Het gaat over jou/jullie en wat jullie belangrijk vinden. Niet wat wij vinden of wat de rest van Nederland doet.
Echo
Tussen 10 en 12 weken zwangerschap maakt Anneke Schmidt een zogenaamde termijn echo. Dit is om te kijken wanneer je precies uitgerekend bent. In sommige gevallen is het nodig om eerder een echo te maken.
Tijdens de intake bespreken we kort de mogelijkheden van prenataal onderzoek en wordt duidelijk of jullie een counselingsgesprek wensen of niet.
Weet dat de 13 weken echo en 20 weken echo optioneel zijn, dat het medische echo’s zijn gericht op screening en geen pretecho’s.
Neem tijdens dit onderzoek geen kinderen mee. Bij onverwachte bevindingen heb je vaak genoeg aan jezelf om de informatie te verwerken.
Deze screeningsecho’s worden ook door Anneke gemaakt binnen onze praktijk. Voor meer informatie verwijzen wij je door naar de echo website: www.echocentrumannekeschmidt.nl
Bij 35 weken wordt er een liggingsecho aangeboden. Niet omdat jullie of wij meestal niet kunnen voelen hoe het kindje ligt maar omdat er altijd uitzonderingen zijn waarbij we niet goed kunnen voelen hoe de ligging is. Als het kindje toch onverwacht in stuit ligt is er met 35 weken nog ruimte en tijd voor poging tot versie of andere overwegingen.